Zelektryzowały mnie zdania, cytuję:

Z czym Wam się kojarzy rok 1968? Bo mnie z niczym. - tak napisał w swojej notce CORYLLUS.

http://gabriel-maciejewski.szkolanawigatorow.pl/o-artystach-prawdziwie-niezaleznych

I poczułem się jakby ktoś wykonał mi „pranie mózgu”. :)

Odżyły wspomnienia z roku 1968, bo to był ważny dla mnie rok. Kończyłem technikum, przede mną egzamin maturalny, a potem egzamin wstępny na studia. Sporo emocji, które po latach wydają się jak baloniki, z których uleciało powietrze. Może nawet takie wspomnienia są jak „Historia filozofii po góralsku”? – nie wiadomo czy były prawdą. Jedno jest pewne: utrzymuje się stan nostalgii. Wszystko wydaje się, po latach, nie tak „straszne”. Trauma, jeśli była – wyparowała!

Nasze technikum było po drugiej stronie alei Zwycięstwa w stosunku do Politechniki Gdańskiej. Chcieliśmy z kolegą tam pójść, żeby zorientować się co się dzieje w związku z tzw. „wydarzeniami marcowymi”. W końcu zmieniliśmy zdanie i poszliśmy wzdłuż ulicy Grunwaldzkiej. Niespodziewanie pojawili się i zaatakowali nas ORMOWCY. Dostałem pałką w kark. Poczułem się jakby poraził mnie prąd, ale trwało to krótko, bo miałem na szczęście podniesiony kołnierz zimowej kurtki i szalik. Inni młodzi ludzie nie mieli tyle szczęścia. Szybko uciekliśmy stamtąd, ale nie mieliśmy dosyć. Poszliśmy w górę ulicy, gdzie otoczyła i zatrzymała nas „wataha” milicyjna. Byliśmy podejrzani. Mieliśmy pokazać otwarte dłonie. W końcu puszczono nas. Dopiero po chwili dotarło do nas, że byliśmy podejrzani o rzucanie kamieniami. Na nasze szczęście mieliśmy czyste ręce (dosłownie) nie pobrudzone kamieniami. Poszliśmy do domu. Co było później, cytuję:

W marcu 1968 r. w Gdańsku doszło do największej w kraju manifestacji. W dniu 15 marca 1968 r. po południu, wzdłuż ulicy Grunwaldzkiej, w rejonie Opery Bałtyckiej i konsulatu Chińskiej Republiki Ludowej w Gdańsku-Wrzeszczu zebrał się 20-tysięczny tłum. Walki z milicją i wojskiem trwały do godz. 20.00. Liczba zatrzymanych w tym dniu manifestantów wyniosła 301, z których większość stanowili robotnicy.

https://polskiemiesiace.ipn.gov.pl/mie/wszystkie-wydarzenia/marzec-1968/protesty/114185,Gdansk.html

To nie był koniec „atrakcji” tamtego roku. Postanowiono odgórnie „wspomóc” młodzież pochodzenia robotniczo-chłopskiego w dostępie do studiów wyższych. Wprowadzono punkty za pochodzenie. Miała to być jednocześnie kara dla inteligencji za protesty w marcu 1968 roku.

W mojej klasie maturalnej było 25 osób z czego około 6 chciało zdawać na politechnikę. Po wprowadzeniu punktów sytuacja zmieniła się diametralnie i tylko około 6 osób nie chciało zdawać egzaminu wstępnego.

Z dnia na dzień okazało się, że pochodzę z rodziny „.wrogów ludu”. Jak do tego doszło? To jest curiosum najwyższego stopnia! Mój ojciec po wojnie chciał podwyższyć swoje wykształcenie i uczył się eksternistycznie. Nie pamiętam jak często, ale jeździł do Poznania zdawać kolejne egzaminy. Praca, rodzina, dzieci i do tego nauka i wyjazdy – było to stresujące, ale nie dla mojego ojca. W końcu uzyskał średnie wykształcenie. Nie dość tego zaczął namawiać moją mamę, żeby też poszła  jego drogą. Trwało to trochę zanim mama dała się namówić na naukę w liceum dla pracujących, ale już w Gdańsku. W końcu też osiągnęła średnie wykształcenie. I to było jak gwóźdź do trumny mojego pochodzenia i egzaminu na studia. Pochodziłem z rodziny inteligenckiej!

Zdałem egzamin wstępny na Politechnikę Gdańską, ale nie dostałem punktów za pochodzenie i zabrakło dla mnie miejsca na studiach. Coś się we mnie zagotowało i pomyślałem sobie: ja wam pokażę! Nie bardzo wiedziałem kogo miałem na myśli, ale dodało mi to tylko sił i wytrwałości, żeby spróbować w następnym roku.

I nagle zaświeciło słoneczko. Dostałem list z propozycją pracy w CBKO-2 w Gdańsku Wrzeszczu (Centralne Biuro Konstrukcji Okrętowych). Poczułem się dumny, że ktoś interesuje się takim „leszczem” jak ja! Powodem wysłania tego listu był jednak fakt, że wykładowcami przedmiotów zawodowych w moim technikum byli właśnie inżynierowie z tego biura.

Postanowiłem pracować jako technik-stażysta i jednocześnie przygotowywać się go egzaminów wstępnych.

Praca była bardzo interesująca dla absolwenta technikum. Najpierw poznawałem pracę w różnych działach biura projektów, a potem zostałem skierowany do pracy w placówce biura w Stoczni Północnej zajmującej się nadzorem nad budową okrętów. Wiedziałem, że w Gdańsku jest stocznia i jest też stocznia remontowa, ale północna? Szukałem wejścia do stoczni chyba godzinę, a może dłużej. Mało kto wiedział gdzie się mieści ta stocznia. W końcu wszedłem między dwa bloki  a wąska uliczka zaprowadziła mnie do bramy stoczniowej. Cała tajemnica była związana z produkcją okrętów. Atmosfera w pracy była, mimo to, jak w rodzinie. Dzięki temu szef patrzył przez palce i mogliśmy chodzić na jazdy autem na prawo jazdy w ciągu dnia. Pierwszym autem, na którym uczyłem się jeździć,  była Warszawa. Dosyć ciężko się ją prowadziło. Siedziało się jak w transporterze opancerzonym, bo okna były małe i wysoko. Tak słaba była widoczność. Poza tym dźwignia zmiany biegów była przy kierownicy i wraz ze zmianą biegów kręciło się (na początku) dźwignią razem z kierownicą! Potem było lepiej, bo przesiadłem się na Syrenkę. Auto było mniejsze, widoczność była znakomita, a dźwignia zmiany biegów była w podłodze.

W Stoczni Północnej produkowano niezłe okręty a do tego produkcja była utajniona.

Największym produkowanym okrętem był okręt hydrograficzny, na którym naukowcy sprawdzali czy woda jest mokra, słona i czy jest ciepła. Przy okazji jak taki „naukowiec” jeden z drugim podniósł głowę znad wody mógł niechcący zobaczyć okręty wrogich państw – oczywiście przypadkowo. Trochę sprawę wyjaśnia Wiki, cytuję:

Okręt (statek) hydrograficzny – statek lub okręt specjalny służący do prowadzenia badań i pomiarów hydrograficznych, a także oceanograficznych i hydrologicznych akwenów. Wyniki tych badań służą tradycyjnie przede wszystkim do tworzenia map morskich i locji, wyznaczania torów wodnych i oznakowania płycizn oraz stawiania znaków nawigacyjnych, zarówno dla celów ruchu okrętów wojennych, jak i dla celów cywilnych. Nowoczesne statki hydrograficzne i szerzej, oceanograficzne, służą także do prowadzenia badań naukowych mórz i oceanów oraz poszukiwania podmorskich złóż surowców. Okręty hydrograficzne są eksploatowane przez służby hydrograficzne marynarek wojennych państw, a statki głównie przez służby państwowe.

ORP "Heweliusz" (po lewej) i ORP "Bałtyk" przy pirsie w Porcie Wojennym Gdynia

https://pl.wikipedia.org/wiki/Okr%C4%99t_hydrograficzny

W Polsce, w tamtym czasie, dużym echem odbiła się tzw. „afera Pueblo”:

USS Pueblo (AGER-2) – amerykański okręt rozpoznawczy typu Banner. Był trzecim okrętem w historii US Navy noszącym nazwę miasta w stanie Kolorado. Znany z tego, że w styczniu 1968 roku został zdobyty przez marynarkę północnokoreańską wraz z załogą. Okrętu nie zwrócono, przekształcając go w okręt muzeum. Formalnie ciągle pozostaje w służbie US Navy.

W Polsce produkowano okręty hydrograficzne (badawcze), w USA okręty rozpoznawcze, a faktycznie były to okręty szpiegowskie.

Lata 60. i 70. to szczyt rozwoju sił desantowych.

Pod koniec lat 50., w związku z rozwojem planów operacyjnych Układu Warszawskiego i wycofywaniem przestarzałych niewielkich okrętów (a w zasadzie barek), przystąpiono do odnowienia floty desantowej. Według wytycznych technicznych otrzymanych z ZSRR, w Stoczni Północnej w Gdańsku opracowano nowy typ okrętu desantowego średniego (ODS) - projektu 770. Były to klasyczne okręty desantowe o wyporności ok. 700 t, z zakrytą ładownią, z których desant odbywał się nadal przez podejście do brzegu, ale też przez wyładunek pływających pojazdów bojowych w bliskości brzegu. Uzbrojenie stanowiło jedno podwójne (w dalszych typach dwa podwójne) działko plot 30 mm (AK-230) i wyrzutnie niekierowanych pocisków rakietowych kalibru 140 mm do wsparcia desantu. Projekt okazał się udany i następnie był rozwijany w postaci dalszych projektów 771 i 773. Oprócz 23 jednostek, które trafiły pod polską banderę, pozostałe ze 107 zbudowanych okrętów zostało zbudowanych na zamówienia zagraniczne, głównie dla ZSRR.

 Transportery opancerzone TOPAS-2AP opuszczają okręt desantowy proj. 771

Nie bardzo rozumiem po co krajom miłującym pokój, ze związkiem Sowieckim na czele, potrzebne były okręty desantowe. Zastanawiam czy pokój trzeba koniecznie „przynosić” okrętami desantowymi.

Wyrzutnie rakiet w akcji.

Jak opowiadał kierownik placówki biura projektów w Stoczni Północnej, który był na próbach morskich okrętu desantowego, na czas prób wyrzutni rakiet pracownicy cywilni stoczni musieli zejść pod pokład – taka to była tajemnica!

Na koniec najbardziej tajemniczy i najmniejszy okręt czyli kuter torpedowy. Był produkowany w wielkiej zamkniętej hali przed którą stał strażnik z bronią. Jak mówili koledzy wodowania kutrów rakietowych odbywały się w nocy.

Kutry torpedowe projektu 664 (w kodzie NATO typu  'Wisla' ) – seria 8 dużych kutrów torpedowych, skonstruowanych w Polsce w latach 70. i służących w polskiej Marynarce Wojennej do lat 80. XX wieku.

Dużą prędkość, będącą ich największym atutem, miał zapewnić napęd za pomocą turbiny gazowej.

Kutry miały 2 wyrzutnie torpedowe. Długość jednostki 24,76 m, pełna wyporność 128,1 tony, prędkość maksymalna 43 węzły czyli ok. 80 km/h!

Podczas służby, uwidoczniły się wady kutrów, przede wszystkim mała wytrzymałość kadłubów wykonanych z hydronalium (stop aluminium), skutkująca częstymi pęknięciami poszycia i wręg.

ORP "Odważny" jako jedyny został zachowany do celów muzealnych – ostatecznie w 1988 trafił do Muzeum Orła Białego w Skarżysku-Kamiennej, gdzie jest dostępny do oglądania z zewnątrz.

Konstruktorem kutrów 664 był inż. Dionizy Wiśniewski pochodzący ze Skarżyska-Kamiennej.

https://pl.wikipedia.org/wiki/Kutry_torpedowe_projektu_664

I to by było tyle jak chodzi o produkcję w moim pierwszym miejscu pracy.

W następnym roku zdałem, w końcu, egzamin na studia i nawet ukończyłem w przepisowym terminie.

Nie był to jednak koniec przygód burzliwego, jak dla mnie, roku 1968.

Ciąg dalszy niebawem nastąpi!

---

tagi: gdańsk  rok 1968  wydarzenia marcowe  stocznia północna 

	Andrzej-z-Gdanska
	16 maja 2023 05:51

26     1953    6 zaloguj sie by polubić