Jak się żyje pod czynnym wulkanem, czyli fenomen Neapolu i jego mieszkańców. Neapol, został założony przez Greków ponad 2500 lat temu. Przez wieki był ważnym ośrodkiem politycznym i kulturalnym na mapie Europy. Dziś jest to najważniejsze miasto na południu Włoch. Długa i burzliwa historia Neapolu nierozerwalnie związana jest z Wezuwiuszem, który co jakiś czas przypomina o swoim istnieniu. Jak się żyje u stóp wulkanu? Co robią naukowcy, by uchronić mieszkańców przed niebezpieczeństwem?

 Neapol - życie w cieniu wulkanu

Naples: Under the Volcanic Threat, Francja/Włochy 2021

Film dokumentalny ukazujący życie codzienne pod czynnym wulkanem, czyli fenomen Neapolu i jego mieszkańców.  Czas trwania: 40 minut, Reżyseria: Laurence Thiriat.

Zobaczyć Neapol i umrzeć?

Tak podobno powiedział Goethe, gdy zobaczył miasto.

Można jednak umrzeć. Kto za tym stoi? – pytał kiedyś słynny polski generał. Jemu chodziło jednak o „elementy antysocjalistyczne”.

Spieszę donieść, że Neapolowi, Neapolitankom i Neapolitanom nie zagraża PiS. Nie zagraża nawet wojna na/w Ukrainie – przynajmniej na razie.

Ludzie od lat „lubieją” się bać. W tym celu wykupują bilety i udają się do miejsc zbiorowego straszenia. Są to duże, ciemne sale wyposażone w klimatyzację, gdzie na superpanoramicznym ekranie oglądają różne thrillery, horrory. Jakby tego było mało do obrazu „przygrywa” muzyka a efekty dźwiękowe dostarcza system Dolby Surround podwyższając znakomicie wrażenie strachu. Jak napisałem „lubieją” się bać i dobrze na nich wpływa gdy ich znajomi, sąsiedzi też się boją, bo w grupie raźniej. *

Jak się ma jednak ten strach wyimaginowany do strachu prawdziwego?

Otóż wracając do „naszego” Neapolu, naukowcy i oczywiście eksperci od lat i pewnie za niemałe pieniądze przestraszają/ostrzegają nie tylko miejscową ludność, że żyją w otoczeniu „pięciu strasznych strachów”.

Najbliższy nazywa się Wezuwiusz. Już kiedyś nieźle najpierw napędził strachu, a potem uśmiercił ludność miasta Pompeje, a także pobliskie Herkulanum.

 Jak powiedział wulkanolog o wdzięcznym nazwisku Italiano, a także pokazał wydrukowany na papierze wykres aktywności Wezuwiusza w czasie, aktywność ta wzrasta pod kątem 45 stopni. Oznacza to, przekładając na język niewulkanologów, że aktywność rośnie szybko; innymi słowy efektów można oczekiwać już w przeciągu kilku miesięcy a na pewno w przeciągu kilku lat.

Widok krateru Wezuwiusza

Wezuwiusz jest jednak wyrozumiały i podobno daje otaczającym go mieszkańcom 30 minut na ewakuację. Każda osoba, rodzina zdąży w tym czasie opuścić samochodem Neapol.

Tak wyglądała ostatnia erupcja wulkanu Wezuwiusz w 1944 roku.

Jak było w starożytności?

Pompeje zostały zniszczone w czasach cesarstwa rzymskiego przez erupcję Wezuwiusza w 79 roku. Popiół wulkaniczny utrwalił budowle, przedmioty oraz niektóre ciała ludzi i zwierząt, co daje wgląd w życie starożytnego rzymskiego miasta średniej wielkości. Ruiny Pompejów położone są ok. 20 km na południowy wschód od Neapolu. Erupcja z 79 roku zniszczyła również Herkulanum i Stabie.

W pierwszej fazie z Wezuwiusza wydobyły się wysokie słupy ognia, później czarna chmura, która przesłoniła słońce. Na Pompeje posypał się deszcz rozżarzonych lapilli i popiołu wulkanicznego, który wzniecał pożary, zabijał ludzi i powodował swoim ciężarem walenie się budowli. Mieszkańców uśmiercały także trujące gazy wydobywające się z wulkanu. Trzy dni trwała nieprzerwana erupcja, w wyniku której miasto pokryła warstwa popiołów o grubości 5–6 m.

Według relacji Diona „pojawiło się też tyle pyłu, że jego część dotarła aż do Afryki, Syrii i Egiptu; dotarł też do Rzymu, wypełnił nad nim niebo i zakrył słońce”.

Podczas wybuchu Wezuwiusza miasto zostało zalane błotem wulkanicznym, którego grubość dochodzi do 12 metrów. Część nieodkrytego Herkulanum jest poza zasięgiem badaczy ponieważ powstały na niej następne miasta: Resina i Portici. Ruiny starożytnego Herkulanum zostały odkryte przypadkiem – w roku 1709 podczas kopania studni natrafiono na scenę teatru miejskiego – na poniższym zdjęciu.

Odtąd datuje się prace wykopaliskowe, a wiele znalezisk jest w lepszym stanie niż w Pompejach.

Systematyczne prace rozpoczęto w 1927 roku i odsłonięto siedem insuli, lecz większość miasta wciąż nie jest odsłonięta.

CAMPI FLEGREI: budzi się największy superwulkan w Europie

W północno-zachodniej części Neapolu znajduje się superwulkan Campi Flegrei (pole flegrejskie). Pod koniec 2016 roku międzynarodowy zespół geologów opublikował niepokojące badanie. Mimo że był bezczynny przez prawie 500 lat, ostatni raz w 1538 r. Campi Flegrei wykazuje oznaki budzenia się.

Kaldera wulkanu (zagłębienie w szczytowej części) powstała 39.000 do 200.000 lat temu; ma średnicę ok. 12 km. Kaldera wulkanu częściowo znajduje się pod dnem Zatoki Neapolitańskiej oraz miastem Pozzuoli, na zachodnich przedmieściach Neapolu. Mieszkańcy Pozzuoli dosłownie mieszkają w kalderze superwulkanu, co jest widoczne na zdjęciach satelitarnych, w postaci licznych kraterów rozsianych po mieście.

Podobny przykład to wulkan Yellowstone w Stanach Zjednoczonych.

Jak stwierdził Giuseppe de Natale z włoskiego Narodowego Instytutu Geofizyki i Wulkanologii zjawiska te są porównywalne ze skutkami, jakie może mieć upadek dużego meteorytu. Superwulkan jest zdolny do produkcji magmy o objętości większej niż tysiąc kilometrów sześciennych, czyli tysiące razy większej niż w przypadku normalnych erupcji.

Z powierzchni ziemi w ciągu kilku sekund może zniknąć nie tylko Neapol zamieszkiwany wraz z przedmieściami przez 3 miliony ludzi, lecz również znaczny fragment włoskiego buta. O nieuchronności erupcji świadczy również stale podnosząca się ziemia w rejonie Wezuwiusza, co ma miejsce nieustannie od 2005 roku. W 2012 roku władze lokalne podniosły ostrzeżenie związane z erupcją obu wulkanów z najniższego stopnia zielonego do żółtego, czyli drugiego w czterostopniowej skali.

Czerwony okrąg to obszar Campo Flegrei o średnicy około 12 km. Żółty okrąg to Wezuwiusz

Pod kalderą znajduje się gigantyczne jezioro płynnej magmy. W centrum kaldery znajduje się miasto Pozzuoli, zamieszkałe przez ponad 80 tys. osób. Łączna liczba mieszkańców kaldery to ok. 360 tys. osób. Na terenie kaldery znajdują się 24 kratery i stożki wulkaniczne.

Do ostatniego wielkiego wybuchu Campi Flegrei doszło około 40 tys. lat temu. W powietrze wyleciało wtedy ok. 300 km³ popiołów i kawałków skał, a ziemia została zalana 200 kilometrami sześciennymi magmy.

Szacuje się, że po tym wybuchu Campi Flegrei globalna temperatura spadła o 1–2 °C.

Istnieją hipotezy, że to wybuch Campi Flegrei mógł przyczynić się do wyginięcia neandertalczyków w Europie. Umożliwić miało to ekspansję bardziej odpornego Homo sapiens.

To niestety, nie jest koniec „wyliczanki”.

Lokalizacja wulkanów: Pola Flegrejskie, Wezuwiusz i Marsili na mapie. Fot. Google Maps.

Poniżej obu wulkanów znajduje się podwodny wulkan Marsili.

Marsili to góra, która u podstawy ma 70 km długości, 30 km szerokości i 3 km wysokości. Znajduje się na Morzu Tyrreńskim, w odległości 150 km od Kampanii, na południowy zachód od Neapolu w odległości ok. 175 km. Wulkan został odkryty w latach 50. ubiegłego wieku.

"O jego istnieniu wiemy od ponad 40 lat ale nie badaliśmy go aż do tej pory. W końcu rozmieściliśmy na nim sprzęt pomiarowy i najnowsze dane pokazują, że rzeczywiście wulkan jest aktywny" - powiedział D'Anna.

Lawa, rozrywając ściany wulkanu może wywołać fale tsunami, które uderzą w wybrzeża: Kampanii, Kalabrii i Sycylii - dodał wulkanolog. Wcześniej podobne ostrzeżenie wystosował Enzo Boschi, szef Narodowego Instytutu Geofizyki i Wulkanologii. Boschi ostrzegał, że erupcja wulkanu może nastąpić w każdej chwili.

Następne zagrożenie ma sympatyczną nazwę Stromboli.

Jest to wulkan-wyspa. Jedna z jego ścian jest pochylona pod niebezpiecznym kątem 45 stopni. Oznacza to, że produkty wybuchu wulkanu zsuwają się po erupcji natychmiast i szybko do morza wzbudzając tsunami.

Pokazano filmik nakręcony z łodzi motorowej, której jakimś cudem udało się uciec od tej niebezpiecznej fali. Takie tsunami to fala o wysokości ok. 20m przemieszczająca się z niesamowitą prędkością sięgającą ok. 400 m/s czyli ok. 1500 km/h! Podobne tsunami zalało już chyba wybrzeże zatoki neapolitańskiej.

Erupcja wulkanu Stromboli. Spływ piroklastyczny [produktów wybuchu wulkanicznego wyrzucane na powierzchnię]  do wody pokazuje ciekawy filmik (3 min 03 sek):

https://www.youtube.com/watch?v=TbCEMNFry40

Stromboli – wyspa w archipelagu Wysp Liparyjskich (część Włoch) na Morzu Tyrreńskim, o powierzchni blisko 12,4 km². Na wyspie mieszka ok. 600 osób. Wyspę tworzy czynny wulkan o wysokości 926 m, wznoszący się z głębokości ok. 2300 m.

W 2003 osunięcie się do morza lawy ze ściany wulkanu (Sciara del Fuoco) spowodowało lokalne tsunami. Od tego czasu na wyspie działa system ostrzegania zarządzany przez obronę cywilną.

Sciara del Fuoco

Na koniec „korona” wulkanów o wdzięcznej, żeńskiej nazwie Etna.

Jest to stratowulkan na wschodnim wybrzeżu Sycylii. Najwyższy i największy w Europie stożek wulkaniczny.

Etna zajmuje powierzchnię co najmniej 1250 km². Wulkan zaczął powstawać ok. 500 tys. lat temu. Pierwsze wzmianki o erupcjach pochodzą z ok. 1500 roku p.n.e. Szacuje się, że od tamtego czasu było ponad 200 wybuchów. Aktualna wysokość to ok. 3357 m n.p.m. (aktywność wulkanu powoduje zmiany wysokości).

Ten wulkan jest czynny od zawsze, ponieważ znajduje się na styku czterech płyt tektonicznych, które przemieszczają się wzajemnie, nachodzą na siebie, ścierając się i powodując powstanie olbrzymiej energii, która znajduje sobie w końcu ujście przez małą pionową dziurkę, przez którą z olbrzymią prędkością wydostają się pary, gazy (w tym słynny CO2) i na końcu płynie lawa oraz bazaltowe głazy.

Jak to się ma do kontroli emisji CO2?

Mapa aktywności wulkanów:

1 - Wezuwiusz - Zielony – nieaktywny

2 - Campi Flegrei - Żółty – oznaki niepokoju

3 - Marsili - Zielony – nieaktywny

4 - Stromboli - Czerwony – aktywny

5 - Etna Czerwony – aktywny.

 

Kolorami oznaczono aktywność wulkanów:

Zielony – nieaktywny;

Żółty – oznaki niepokoju;

Czerwony – aktywny.

Podsumowanie oprócz straszenia

Ostatnio było sporo informacji o silnych trzęsieniach ziemi w Turcji, Syrii i Afganistanie. W ślad za trzęsieniami czyli ruchami płyt tektonicznych rośnie aktywność wulkanów…

Apel

Może ekolodzy nawiązują kontakty z matką-Ziemią-Gają i pertraktują jakieś opłaty za emisje  CO2… Może negocjacje zakończyły się fiaskiem? Jednym ze sposobów załatwienia tego problemu mogłoby być obciążenie opłatami państw, do których należą wulkany.

Może wulkany wybuchając wstrząsną nie tylko Ziemią-Gają, ale także ekologami, którzy pójdą po rozum do głowy i zrezygnują ze swoich pomysłów?

Widziałbym słynnego komisarza Timmermansa na krawędzi wulkanu (chociażby Wezuwiusza) jak zastanawia się kto wygra te „zawody” w truciu naszej ukochanej Ziemi. Czy to jego „trucie” nie wyglądałoby co najmniej śmiesznie?

Polski Kongres Klimatyczny odbył się 16 i 17 marca 2023 r. w Warszawie.

Konferencja klimatyczna ONZ (COP 27): realizacyjny szczyt klimatyczny odbył się w Szarm el-Szejk, w Egipcie, 7–8 listopada 2022 roku.

Może nastepna Konferencja klimatyczna ONZ (COP 28) powinna odbyć się w pobliżu któregoś z pięciu wulkanów?

To byłoby spektaktularne wydarzenie!

Najnowsze doniesienia

Najbliżej nam do Czech:

Numer wulkanu:  210811
Ostatnia znana erupcja:  Plejstocen
Wysokość:  585 m / 1919 stóp
Obszar północno-zachodnich Czech w pobliżu granicy z Niemcami, znany jako czeska Owernia, zawiera małe bazaltowe wulkany z okresu od miocenu do plejstocenu oraz znane na całym świecie gorące źródła (Ager, 1980). Dwa stożki żużlowe i maar znajdują się w rejonie Kotliny Cheb w zachodnim RIft Eger; Kotlina Cheb to obszar odgazowania powierzchniowego zdominowanego przez dwutlenek węgla w mofetach i źródłach mineralnych oraz aktywnej aktywności sejsmicznej.

Jest jeszcze wulkan u Niemców oraz info o trzęsieniach ziemi z kwietnia 2023 r.!:

_____________

*

SCREENX™ - POCZUJ GŁĘBIĘ FILMU

Tworząc ScreenX, zadaliśmy sobie pytania:

Czy ekran w kinie musi być tylko na środku?

Czy możemy sprawić, aby film jeszcze bardziej wciągnął widza w akcję?

ScreenX to pierwsza technologia, która wykorzystuje nie tylko centralny ekran, ale i boczne ściany sali. Dzięki temu obraz otacza widza, sięgając poza jego pole widzenia aż do kąta 270 stopni. 

Teraz kinowe hity są jeszcze bardziej realne, a przeżycia nie do opisania! Tego po prostu trzeba doświadczyć!

Esencją sal ScreenX są ekrany boczne, które dopełniają fabułę dziejącą się na ekranie głównym. Rozciągnięcie obrazu następuje w najbardziej kluczowych momentach akcji by spotęgować efekty danej sceny!

Najbardziej wciągające doświadczenia kinowe w Cinema City Galeria Mokotów.

 

https://www.telemagazyn.pl/film/neapol-zycie-w-cieniu-wulkanu-2992882/

https://pl.wikipedia.org/wiki/Pompeje_(stanowisko_archeologiczne)

https://pl.wikipedia.org/wiki/Herkulanum

https://www.meteorologiaenred.com/pl/campi-flegrei-supervolcan-despertando.html

https://pl.wikipedia.org/wiki/Pola_Flegrejskie

https://www.twojapogoda.pl/wiadomosc/2019-06-01/wloski-superwulkan-pola-flegrejskie-moze-wybuchnac-szybciej-niz-sadzono-to-bedzie-katastrofa/

https://pl.wikipedia.org/wiki/Marsili

https://naukawpolsce.pl/aktualnosci/news%2C371560%2Cwulkanolog-erupcja-wulkanu-marsili-moze-wywolac-tsunami.html

https://www.cinema-city.pl/screenx#/

https://earthquakes.volcanodiscovery.com/?L=28

 

---

tagi: neapol  co2  wulkan  wezuwiusz  stromboli  etna  marsili  campo flegrei 

	Andrzej-z-Gdanska
	25 kwietnia 2023 06:08

25     1458    8 zaloguj sie by polubić